تعیین‌کننده‌های اجتماعی-اقتصادی اعتماد عام در بین کودکان کار مراجعه‌کننده به مراکز مردم‌نهاد شهر تهران

مقدمه: اجماع کلی در میان دانشمندان علوم اجتماعی معاصر وجود دارد که اعتماد اجتماعی مقوله‌ای بسیار مهم است. علاقه به موضوع اعتماد در بسیاری از رشته‌ها نظیر، جامعه‌شناسی، علوم سیاسی، اقتصاد، روان‌شناسی، تاریخ، فلسفه، مدیریت و سازمان و انسان‌شناسی در سراسر جهان دیده می‌شود. امروزه اعتماد اجتماعی از جمله مقولات اساسی در مطالعات اجتماعی و سیاسی معاصر و یکی از اجزاء اصلی سرمایه اجتماعی محسوب می‌شود. هدف مطالعه حاضر بررسی تعیین‌کننده‌های اقتصادی-اجتماعی اعتماد در بین کودکان کار شهر تهران می‌باشد. روش: مطالعه حاضر یک مطالعه همبستگی است که به روش پیمایش انجام شده است. جامعه آماری این مطالعه کلیه کودکان کار 13 تا 18 ساله مراجعه کننده به سازمانهای مردم نهاد حمایت از حقوق کودکان تهران در سال 1393 بودند که 105 نفر از 4 مرکز حمایت از حقوق کودکان (مؤسسه ایلیا، خانه کودک شوش، خانه کودک ناصر خسرو، مرکز همه کودکان مولوی و خانه علم) به‌عنوان حجم نمونه مورد بررسی قرار گرفتند. برای جمع آوری داده‌ها از پرسشنامه اعتماد اجتماعی استفاده شد. پس از جمع آوری، داده‌ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSSو رگرسیون چندگانه تحلیل شد. یافته‌ها: میانگین وضعیت اعتماد اجتماعی کودکان 24/64 (در حد متوسط) با انحراف معیار 08/10 می‌باشد. همچنین از بین عوامل اقتصادی و اجتماعی مورد بررسی ( شامل سن، جنس، بعد خانوار، وضیت مسکن، محل تولد، ملیت و درآمد) تنها ملیت (ایرانی بودن در مقابل افغانی بودن) و درآمد کودکان با اعتماد اجتماعی آنها ارتباط داشت که این دو متغیر مجموعاً 6/28% از تغییرات اعتماد اجتماعی را تبیین می‌کند. بحث: با در نظر گرفتن این نکته که زندگی سالم محصول داشتن تعامل اجتماعی است و اعتماد عامل کلیدی مهمی در شکل‌گیری تعامل است، لازم است بسترهای لازم برای حفظ و تقویت اعتماد و اعتماد‌سازی هر بیشتر مورد توجه مسئولان قرار گیرد. علاوه بر این، با توجه به این که کودکان کار از گروههایی هستند که مشکلات اجتماعی، اقتصادی و خانوادگی بیشتری نسبت به همسالان خود دارند و با در نظر گرفتن این نکته که این کودکان می‌توانند بالقوه درگیر آسیبهای اجتماعی شوند که هزینه‌هایی را به سایر افراد جامعه نیز تحمیل کند، ارائه برنامه‌های مناسب برای افزایش اعتماد اجتماعی آنان می‌تواند هم به‌عنوان راهکاری برای افزایش سلامت اجتماعی این کودکان و افزایش سلامت جامعه از طریق کاستن از آسیبهای اجتماعی مد نظر قرار گیرد.